Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης ,όπως λέγεται, είναι συνδυασμός οιστρογόνων και προγεστερόνης ή μόνον οιστρογόνων,σε γυναίκες που βρίσκονται κοντά στην εμμηνόπαυση ή έχουν ήδη μπει σε αυτήν.Στο παρελθόν ,υπήρξε μια εποχή που οι γυναικολόγοι έδιναν σε όλες τις γυναίκες ορμόνες τόσο για να μην υποφέρουν από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης όσο και γιατί υπήρχε και η λανθασμένη εντύπωση ότι θα καθυστερήσει η διαδικασία της γήρανσης(δέρμα κλπ).
Προς το τέλος όμως της δεκαετίας του ΄90 μια μεγάλη μελέτη έδειξε πιθανό συσχετισμό της λήψης ορμονών με τον καρκίνο του μαστού. Έτσι όλες οι γυναίκες και οι γιατροί μαζί σταμάτησαν την λήψη ορμονών για αρκετά χρόνια.Τελευταίες μελέτες όμως, έδειξαν μεγάλη αύξηση στον αριθμό τόσο των εγκεφαλικών επεισοδίων ,όσο και των εμφραγμάτων σε νέες σχετικά γυναίκες,κάτι που δεν ήταν αναμενόμενο.Επίσης η συχνότητα της οστεοπόρωσης φάνηκε να αυξάνει.
Άρα τι πρέπει να κάνουμε; Καταρχήν να αναφέρω ότι κανένα φάρμακο δεν είναι χωρίς παρενέργειες. Άρα και η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης έχει τις παρενέργειες της.Κάποιες γυναίκες δεν μπορούν ποτέ στην ζωή τους να πάρουν ορμόνες.Αυτές είναι
Αν μια γυναίκα υποφέρει πολύ από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.πχ. έχει έντονες εξάψεις ,αυπνίες,ανωμαλίες στον κύκλο και δεν υπάρχει τίποτε ύποπτο από το ιστορικό της,τότε μπορεί να ξεκινήσει την ΟΘΥ,αφού κάνει πρώτα τον ετήσιο γυναικολογικό της έλεγχο(τεστ Παπανικολάου,μαστογραφία κλπ)και κάποιες αναλύσεις αίματος που θα συστήσει ο γιατρός της.
Επίσης είναι καλό σε αυτή την φάση να γίνει και ένας έλεγχος για οστεοπόρωση.Αν η ορμονοθεραπεία ληφθεί μέχρι πέντε χρόνια δεν φαίνεται να αυξάνει ο κίνδυνος για καρκίνο του μαστού.Μάλιστα φαίνεται ότι αυτή η γυναίκα προστατεύεται από την εμφάνιση αγγειακών επεισοδίων και οστεοπόρωσης και επίσης από κάποιες μελέτες ίσως να προστατεύεται και από την εμφάνιση καρκίνου του εντέρου στο μέλλον.Εννοείται φυσικά ότι μιλάμε για γυναίκες που βρίσκονται στην φυσιολογική ηλικία εμμηνόπαυσης(από 45-55).Δεν θα ξεκινήσουμε ξαφνικά ορμόνες σε μια γυναίκα 60 ετών επειδή έχει οστεοπόρωση!
Υπάρχουν άλλες θεραπείες για οστεοπόρωση που είναι κατάλληλες για την ηλικία της.Αν μια γυναίκα έχει πρόωρη εμμηνόπαυση,πχ στα σαράντα χρόνια ή και πιο νωρίς,φαίνεται ότι μπορεί να πάρει την ΟΘΥ για πιο πολλά χρόνια,αλλά όλες οι μελέτες συμφωνούν μέχρι την δεκαετία.
Επίσης οι γυναίκες που έχουν κάνει υστερεκτομή(αφαίρεση μήτρας) πριν την εμμηνόπαυση( και όχι για λόγους κακοήθειας) μπορούν να πάρουν μόνο οιστρογόνα ,πάλι για 5 χρόνια,αν το επιθυμούν και συμφωνεί ο γιατρός τους.
Οι γυναίκες που μπορούν, αλλα δεν θέλουν να πάρουν ΟΘΥ, έχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις για αντιμετώπιση των συμπτωμάτων τους,όπως φυτικές ισοφλαβόνες και φυτοοιστρογόνα που γενικά δεν έχουν κινδύνους.
Πανω απ όλα όμως η προστασία της γυναίκας στην εμμηνόπαυση έγκειται στην υιοθέτηση ενός όσο πιο υγιεινού τρόπου ζωής με σωστή «Μεσογειακή» διατροφή,σταμάτημα του καπνίσματος και άσκηση.Αυτά είναι πολύ πιο σημαντικά από οποιαδήποτε ορμονική θεραπεία υποκατάστασης.
Αν πρέπει όμως να την πάρει, τότε θα πρέπει να συζητήσει με τον γιατρό της τις επιλογές που έχει και να αποφασίσουν μαζί, ποιά είναι η καλύτερη για την ίδια και την πρόληψη των επιπτώσεων της κλιμακτηρίου στην ζωή της.Γιατί όπως είπε και ο Ιπποκράτης «Καλύτερα να προλαμβάνεις ,παρά να θεραπεύεις»!
Η Δρ Ελισσαίου-Ξενοφώντος αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκπαιδεύτηκε στην Μαιευτική και Γυναικολογία στο Μακάριο Νοσοκομείο της Λευκωσίας και στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αλεξάνδρα». Απέκτησε την ειδίκευση της στην Αθήνα και εργάστηκε ως συνεργάτης ερευνητής μαζί με τον Καθηγητή Κύπρο Νικολαΐδη στο Harris Birthright Center for Foetal Medicine του Kings College Hospital στο Λονδίνο. Η Δρ Ελισσαίου-Ξενοφώντος εντάχθηκε στο Ιατρικό Κέντρο το 1998.
