Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια μορφή άνοιας, εξαιρετικά συχνή σε μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες ανθρώπων. Ως εκ τούτου, δεν είναι σπάνιο για ένα παιδί να «βιώνει» τα συμπτώματα της νόσου, περνώντας χρόνο με τον πάσχοντα παππού ή γιαγιά και να απευθύνει στους γονείς του απορίες για να καταφέρει να κατανοήσει τις ποικίλες συμπεριφορικές αλλαγές.Οι ειδικοί μας καθοδηγούν ως προς τον τρόπο διαχείρισης των ερωτημάτων των παιδιών, ώστε με λόγια απλά και κατανοητά, να συνεχίσουν να απολαμβάνουν αυτή την πολύτιμη σχέση ζωής που και οι δύο πλευρές έχουν εξίσου ανάγκη.

Συνήθη ερωτήματα των παιδιών και οι κατάλληλες απαντήσεις
Αρχικά, είναι σημαντικό να ενημερώσουμε τα παιδιά πως η νόσος Αλτσχάιμερ βλάπτει το πιο σημαντικό όργανο του σώματός μας, τον εγκέφαλο. Αφού εξηγήσουμε με περαιτέρω λεπτομέρειες το τι σημαίνει αυτό, ενδέχεται να μας ρωτήσουν:

«Αφού ο εγκέφαλος της γιαγιάς είναι άρρωστος, δεν θα μπορεί πια να μας διαβάζει παραμύθια»;

Με απλό τρόπο, θα πρέπει να βοηθήσουμε το παιδί να «δει» την πραγματικότητα. Ότι δηλαδή η γιαγιά, μέρα με τη μέρα, είναι πολύ πιθανό να δυσκολεύεται όλο και περισσότερο και επομένως, να μην είναι σε θέση να μας προσφέρει όσα συνήθιζε. Γι’ αυτό και χρειάζεται βοήθεια από όλη την οικογένεια για να τα καταφέρει.

«Γιατί η γιαγιά δεν θυμάται το όνομά μου και ξέχασε τα γενέθλιά μου; Δεν με αγαπάει πια»;

Σε αυτό το ερώτημα, θα πρέπει να εξηγήσουμε στο παιδί πως το πρώτο πράγμα που παθαίνει ένας άνθρωπος που έχει Αλτσχάιμερ είναι ότι ξεχνάει. Σαν αποτέλεσμα, είναι πιθανό να πει ή να κάνει κάτι που θα μας φανεί παράξενο, όπως το να θυμώσει ή να λέει την ίδια ιστορία ξανά και ξανά. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει το παιδί να καταλάβει πως δεν φταίει αυτό μα ούτε ο παππούς ή η γιαγιά. Ακόμη κι αν συμβαίνουν πράγματα που το παραξενεύουν ή το στεναχωρούν, η γιαγιά το αγαπά όπως πάντα.

«Μπορεί να κολλήσω κι εγώ Αλτσχάιμερ»;
Όχι. Επειδή κάποιος στην οικογένεια έχει Αλτσχάιµερ, αυτό δεν σημαίνει ότι θα το πάθουν και όλοι όσοι ζουν μαζί του. Το παιδί θα πρέπει να καταλάβει, ακόμη κι αν ακούγεται αστείο σε εμάς, πως η νόσος αυτή δεν είναι κολλητική, αφορά κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και δεν το παθαίνουν όλοι οι παππούδες και οι γιαγιάδες.

«Αν η γιαγιά πάρει φάρμακα, θα γίνει καλά»;
Εδώ, θα εξηγήσουμε στο παιδί πως ο γιατρός έχει δώσει στη γιαγιά κάποια φάρμακα που θα πρέπει να τα παίρνει κάθε μέρα. Με αυτά τα φάρμακα, η γιαγιά δεν θα γίνει τελείως καλά. Τα φάρμακα όμως θα τη βοηθήσουν να θυμάται καλύτερα και να μπορεί να κάνει τα πράγματα που θέλει μόνη της, χωρίς βοήθεια και για περισσότερο καιρό.

«Μπορεί η γιαγιά να πεθάνει επειδή έχει Αλτσχάιµερ»;
Είναι ένα ερώτημα που μπορεί να προκύψει ενδεχομένως από ένα μεγαλύτερο παιδί. Η απάντηση είναι πως κάτι τέτοιο δεν είναι σίγουρο. Θα μοιραστούμε μαζί του πως πράγματι μερικοί άνθρωποι πεθαίνουν επειδή έχουν Αλτσχάιµερ. Όμως, οι γιατροί πάντοτε βοηθούν τους ασθενείς να είναι καλά και προσφέρουν ό,τι καλύτερο μπορούν ώστε να παραμένουν όσο το δυνατόν περισσότερο, κοντά μας.

«Μερικές φορές η γιαγιά λέει πράγματα που δεν είναι αλήθεια. Γιατί το κάνει αυτό»;
Είναι σημαντικό το παιδί μας να καταλάβει πως η γιαγιά δεν το κάνει αυτό από κακία. Θα του πούμε πως επειδή είναι άρρωστη, μπορεί να πιστεύει πράγματα που εμείς ξέρουμε ότι δεν είναι αλήθεια. Καλό είναι επιπλέον να καθοδηγήσουμε το παιδί ως προς το πώς είναι σωστό να αντιδράσει. Είναι ωφέλιμο δηλαδή να το συμβουλεύσουμε πως όταν η γιαγιά λέει κάτι που δεν είναι αλήθεια, δεν θα πρέπει να προσπαθήσει να την πείσει ότι έχει άδικο. Μπορεί να της μιλήσει για κάτι άλλο και η γιαγιά αμέσως θα ηρεμήσει.

«Ντρέπομαι που η γιαγιά ξεχνάει τόσα πολλά πράγματα. Μήπως είναι καλύτερα να πω στους φίλους μου να µην έρχονται πια στο σπίτι»;
Είναι πολύ σημαντικό να βοηθήσουμε το παιδί να καταλάβει πως δεν υπάρχει κανένας λόγος να ντρέπεται για τη γιαγιά ή τον παππού του. Πως η νόσος Αλτσχάιµερ είναι µία ασθένεια όπως όλες οι άλλες. Θα πρέπει λοιπόν να το προτρέψουμε να εξηγήσει στους φίλους του ότι η γιαγιά είναι άρρωστη και να μοιραστεί μαζί τους τα όσα έχει μάθει αναφορικά με τη νόσο. Άλλωστε, δεν είναι η μόνη γιαγιά που έχει Αλτσχάιµερ. Μπορεί και η δική τους γιαγιά ή ο παππούς να νοσούν από το ίδιο.

Είναι βασικό τα παιδιά να κατανοήσουν ότι:
• Η γιαγιά είναι πολύ πιθανό να νιώθει φόβο και γι’ αυτό χρειάζεται να της δείχνουμε κάθε μέρα την αγάπη μας.
• Υπάρχουν «κόλπα» που βοηθούν στο να συζητήσουν με τη γιαγιά όπως παλιά. Για παράδειγμα, το να μην βιάζονται, να είναι χαμογελαστοί, να της κρατούν το χέρι, να της δίνουν χρόνο, να μιλούν αργά και καθαρά και φυσικά να λένε αστεία και να την κάνουν να γελά.
• Υπάρχουν ακόμη πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν με τον παππού και τη γιαγιά. Από το να ζωγραφίσουν μέχρι το να πάνε μια βόλτα στον κήπο.
• Μπορούν πάντοτε να συνεισφέρουν και να βοηθούν τον παππού και τη γιαγιά, όταν εκείνοι το έχουν ανάγκη.

Πηγή: Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών-«Μαθαίνω για τη νόσο Αλτσχάιμερ» από την Όλγα Λυµπεροπούλου– Γνωστική νευροψυχολόγος, M.Sc., Υπεύθυνη Κέντρου Διαταραχών Μνήμης