1. Το έφηβο παιδί μου μόλις είχε μια ερωτική απογοήτευση.
Πιθανώς σας φαίνεται κατ’ αρχάς αστείο ή ασήμαντο το ότι το 14χρονο παιδί σας, που όπως όλα τα παιδιά σε αυτή την ηλικία έχει την τάση να εξιδανικεύει το σύντροφό του, θεωρεί ότι επειδή το αγόρι ή το κορίτσι του αντίστοιχα δεν τον/την θέλει πια, δεν πρόκειται ποτέ να ξαναγαπήσει, να ενδιαφερθεί για το άλλο φύλο ή να εμπιστευτεί ποτέ πια κανέναν. Όταν έχει κανείς την εμπειρία ενός ενηλίκου, γνωρίζει καλά ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι κι ότι πολύ σύντομα το παιδί θα ξαναερωτευτεί, θα χωρίσει, θα ξεχάσει και ούτω καθεξής. Δυστυχώς, όμως, αυτή η εμπειρία δεν μπορεί να μεταδοθεί με λόγια και δεν θα βοηθήσετε καθόλου το παιδί σας κάνοντας κριτική, ειρωνικά σχόλια ή με παρωχημένα κλισέ του τύπου: «Έχει κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια», ώστε να το πείσετε ότι σύντομα θα βρεθεί μια άλλη αγάπη στη ζωή του. Αυτό που χρειάζεται το παιδί σας είναι να το υποστηρίξετε, να δείξετε ότι καταλαβαίνετε τι περνάει, να το καθησυχάσετε -λέγοντάς του ότι και εσείς, όπως και πολλοί άλλοι, έχετε βρεθεί στη θέση του- χωρίς όμως να υπερβάλλετε. Αν είναι εύκολο, θα βοηθούσε να του προτείνετε να κάνετε κάποια πράγματα μαζί, όπως να βγείτε μια βόλτα, να πάτε στον κινηματογράφο ή ακόμα καλύτερα μια εκδρομή.
2. Ανακάλυψα ότι ο 12χρονος γιος μου βλέπει πορνό.
Μέχρι το 2002 περίπου, η μέση ηλικία στην οποία έβλεπε ένα παιδί πορνό για πρώτη φορά ήταν τα 13 χρόνια. Στις μέρες μας, αυτή η ηλικία έχει μειωθεί αισθητά - κυρίως λόγω του Ιnternet, που δίνει σε κάθε παιδί εύκολη πρόσβαση και δυνατότητα να παρακολουθήσει πορνογραφικό υλικό, συχνά αρκετά «σκληρό». Αυτές οι ταινίες κατά κάποιον τρόπο αποτελούν για το παιδί ένα πέρασμα στον κόσμο των ενηλίκων. Παρ’ όλα αυτά, ελλοχεύει ένας μεγάλος κίνδυνος, να πιστέψουν τα παιδιά ότι στην πραγματικότητα το σεξ συμβαίνει όπως στις ταινίες: Oι άνδρες είναι πάντα έτοιμοι να αποδώσουν τέλεια και οι γυναίκες είναι συνέχεια πρόθυμες και έτοιμες να εκφράσουν με μεγάλο πάθος τον ενθουσιασμό τους. O καλύτερος τρόπος για να προστατεύσετε τα παιδιά σας -εκτός από το να ελέγχετε όσο μπορείτε τις ώρες που μπαίνουν στο Ιnternet και τα όσα παρακολουθούν- είναι να τους εξηγήσετε ότι όλα αυτά απέχουν πολύ από την πραγματικότητα, ότι πρόκειται για ηθοποιούς που πληρώνονται για να παίξουν σε αυτές τις ταινίες ή να κάνουν φωτογραφίσεις με σκοπό όχι να «εκπαιδεύσουν» τους άπειρους, αλλά να διεγείρουν τους «έμπειρους».
3. Η έφηβη κόρη μου βγαίνει με ένα πολύ μεγαλύτερο αγόρι.
Κάτι τέτοιο δεν είναι παράλογο και συμβαίνει συχνά, καθώς τα κορίτσια νιώθουν αρκετά ώριμα και πιθανώς βρίσκουν τους συνομηλίκους τους μικρούς και αστείους. Επίσης, δεν είναι καθόλου απίθανο εσάς να μη σας αρέσει αυτή η ιδέα. Με το να της το απαγορεύσετε πάντως και να την «κλείσετε» στο σπίτι δεν θα καταφέρετε τίποτε. Θυμίστε της την ηλικία της και μην της επιτρέπετε να κάνει μαζί του πράγματα που δεν θα έκανε με ένα συνομήλικό της (π.χ. αν είναι ακόμη μαθήτρια, να αργεί πολύ τα βράδια).
Παράλληλα, φροντίστε να μη δημιουργείτε λάθος «ευκαιρίες», για παράδειγμα, να φεύγετε και να την αφήνετε μόνη στο σπίτι το Σαββατοκύριακο! Ζητήστε της να τον γνωρίσετε, κρατώντας όμως αποστάσεις, ώστε να μη θεωρηθεί ότι η σχέση τους σοβαρεύει πολύ. Όσον αφορά το σεξ, θυμίστε της ότι ο εαυτός μας είναι σημαντικός και δεν πρέπει να τον προσφέρουμε στον οποιονδήποτε. Συμβουλεύστε τη να μην κάνει κάτι για το οποίο δεν είναι έτοιμη ή δεν είναι σίγουρη ότι θέλει. Θα ήταν σκόπιμο επίσης να της μιλήσετε για τους κινδύνους που μπορεί να έχει μια σεξουαλική σχέση. Αν δεν μπορείτε να συνεννοηθείτε εύκολα μαζί της, ζητήστε τη βοήθεια μιας μεγάλης ξαδέρφης ή μιας νέας θείας. Αν δείτε ότι έχει αποκτήσει τελικά ολοκληρωμένες σχέσεις, προτείνετέ της ραντεβού με ένα γυναικολόγο, συνοδεύστε την, αλλά περιμένετε στην αίθουσα αναμονής.
4. Το παιδί μου βιάζεται να αρχίσει τη σεξουαλική του ζωή.
Είναι σκόπιμο να προσπαθήσετε να καλλιεργήσετε στο παιδί σας την ιδέα της αποχής για όσο βρίσκεται στην πρώιμη εφηβεία τουλάχιστον. Μπορείτε να του εξηγήσετε ότι είναι νωρίς ακόμα για να έχει ολοκληρωμένες σχέσεις, ότι δεν χρειάζεται να βιαστεί, ότι συχνά είναι δύσκολο να διαχειριστεί κανείς όλο αυτό το συναίσθημα και ότι μπορεί να εκφράσει με πολλούς άλλους τρόπους το ρομαντισμό και το ερωτικό του ενδιαφέρον, χωρίς απαραίτητα να κάνει σεξ. Σκόπιμο είναι να του εξηγήσετε ότι το σεξ είναι κάτι που κάνουμε όταν νιώθουμε έτοιμοι, αγαπάμε τον άλλον, είμαστε φίλοι, νιώθουμε ασφάλεια, εμπιστοσύνη, άνεση... Επίσης, θα πρέπει να δώσετε έμφαση στην προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και στην αντισύλληψη. Φροντίστε όμως να μην το κάνετε να νομίζει ότι πρόκειται για κάτι επικίνδυνο. O έφηβος πρέπει να πάρει το μήνυμα ότι το σεξ είναι κάτι πολύ όμορφο, ένα από τα κορυφαία γεγονότα στη ζωή και γι’ αυτό πρέπει να γίνει μόνο όταν νιώθει ψυχολογικά έτοιμο και με αυτόν/ην που αγαπά.
5. Μπήκα στο δωμάτιο του γιου μου τη στιγμή που αυνανιζόταν. Δεν ήξερα πώς να αντιδράσω.
Τα παιδιά ασχολούνται με ικανοποίηση με τα γεννητικά τους όργανα από όταν είναι αρκετά μικρά. Στην εφηβεία, όμως, αυτή η τάση γίνεται πιο έντονη και πιο «αναγκαστική». Εσείς, λοιπόν, θα πρέπει κατ’ αρχάς να ζητήσετε συγγνώμη και να βάλετε καλά στο μυαλό σας ότι όταν το παιδί σας μπαίνει πια στην εφηβεία, δεν μπορείτε να μπαίνετε στο δωμάτιό του χωρίς προηγουμένως να χτυπάτε την πόρτα. O σεβασμός στην ιδιωτική ζωή είναι πολύ σημαντικός για τους εφήβους. Όσον αφορά τον αυνανισμό, θα πρέπει να πείτε στο παιδί σας ότι είναι κάτι φυσιολογικό, ότι όλοι μπορεί να το κάνουν, ότι δεν χρειάζεται να υπάρχουν συναισθήματα ενοχής, αλλά σίγουρα είναι κάτι απολύτως προσωπικό και δεν θα πρέπει να γίνεται όταν υπάρχουν άλλοι στο χώρο του.
6. Φοβάμαι ότι το παιδί μου έχει αναπτύξει εμμονή με τον αυνανισμό και τα πορνό.
Τόσο ο αυνανισμός όσο και τα ερωτικά όνειρα και οι ανάλογες φαντασιώσεις είναι πολύ φυσιολογικά, ειδικά στην εφηβεία, και είναι πολύ συχνότερα στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια. Το να μαζεύονται πολλοί έφηβοι μαζί και να βλέπουν πορνό, να ανταλλάσσουν τέτοιο υλικό μεταξύ τους, να το ψάχνουν στο Διαδίκτυο κ.α., όπως και αντίστοιχα να περνάνε πολλές ώρες κλεισμένοι στο δωμάτιό τους, ασχολούμενοι πιθανώς και με τον αυνανισμό, όσο και αν μας σοκάρει, είναι αναμενόμενο. Μάλιστα, στην εφηβεία ο αυνανισμός μπορεί να λειτουργήσει και ως τρόπος εκτόνωσης του άγχους και άλλων προβλημάτων. Για εμμονή μπορούμε να μιλήσουμε όταν το παιδί αρχίζει να υστερεί σε άλλους τομείς (π.χ. στα μαθήματα, στα σπορ κ.α.) για μεγάλη διάρκεια (π.χ. 6 μήνες). Σε αυτή την περίπτωση, θα μπορούσατε να ζητήσετε τη γνώμη ενός ειδικού.
7. Πιστεύω ότι το έφηβο παιδί μου δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για το σεξ.
Σε αυτή την περίπτωση, έχει σημασία αν πρόκειται για αγόρι ή για κορίτσι. Αν είναι αγόρι και έχει μπει στην εφηβεία, το φυσιολογικό είναι -ακόμα κι αν είναι ντροπαλός και καθόλου εκδηλωτικός ώστε να εκφράζει τις επιθυμίες και τις ανησυχίες του- να υπάρχουν νυχτερινές στύσεις, εκσπερματίσεις κλπ. Αν συζητήσετε (εσείς ο πατέρας) με το γιο σας και συνειδητοποιήσετε ότι όλα αυτά δεν συμβαίνουν, μπορεί να παίζουν ρόλο ορμονικοί παράγοντες και ίσως είναι σκόπιμο να συμβουλευτείτε ένα γιατρό. Αν πρόκειται για κορίτσι, η έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος μπορεί να έχει να κάνει με την ντροπή, τη συστολή, το ότι δεν νιώθει ωραία για το σώμα της, ότι φοβάται κλπ., και συνήθως ξεπερνιέται με το χρόνο. Μπορείτε, βέβαια, να προσπαθήσετε να κάνετε μια συζήτηση μαζί της (εσείς η μητέρα) για το αν της αρέσει κάποιο αγόρι, αν νιώθει όμορφη, για τους φόβους της κλπ. Στα κορίτσια, αν δεν υπάρχει ορμονικό πρόβλημα (έχει έρθει κανονικά η περίοδος κλπ.), θα εμφανιστεί κάποια στιγμή και η επιθυμία (ακόμα και στο τέλος της εφηβείας, π.χ. στα 17 ή στα 18 τους χρόνια).
8. O σύζυγός μου επιμένει να «πάει» τον έφηβο γιο μας σε οίκο ανοχής. Είναι σωστό;
Πρόκειται για μια πρακτική που δεν έχει κανένα ρόλο στις μέρες μας, όπως συνέβαινε παλαιότερα, καθώς τα παιδιά σήμερα κάνουν σχέσεις με συνομηλίκους τους. Ένας υπερπροστατευτικός πατέρας που θα κάνει κάτι τέτοιο, είναι πιθανό να δημιουργήσει στο παιδί μια διαστρεβλωμένη αντίληψη για το σεξ. Αν, βέβαια, το ίδιο το παιδί ζητήσει από μόνο του να πάει, θα πρέπει ο πατέρας του να προσπαθήσει να του βρει ένα χώρο που να είναι πιο «οικείος» και προσεγμένος. Επίσης, θα πρέπει να του εξηγήσει ότι πρόκειται για ένα μέρος όπου πληρώνεις για το σεξ, πράγμα που δεν συμβαίνει κανονικά στη ζωή, όπου θα βρει μια κοπέλα με την οποία θα είναι φίλοι, θα αγαπιούνται και μετά θα ολοκληρώσουν τη σχέση τους. Αν, από την άλλη πλευρά, ο πατέρας θέλει να πάει το παιδί του στον οίκο ανοχής επειδή υποψιάζεται ότι δεν έχει ενδιαφέρον για κοπέλες –ή ακόμα περισσότερο ότι προτιμά τα αγόρια–, θα καταφέρει μόνο να τρομάξει το παιδί του, να το απομακρύνει από τον ίδιο, αφού θα το πιέσει για κάτι που δεν θέλει, και σε καμία περίπτωση δεν θα του αλλάξει προσανατολισμό.
9. O γιος μου πιστεύει ότι το πέος του δεν έχει ικανοποιητικό μέγεθος.
Η αλήθεια είναι ότι το μέγεθος του πέους είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τα πολύ νεαρά αγόρια, που έχουν μεγάλη αγωνία για τα γεννητικά τους όργανα και μάλιστα τα συγκρίνουν και συζητάνε σχετικά με τους φίλους τους. Γενικά, στην εφηβεία τα κορίτσια έχουν κυρίως άγχος με το βάρος και την εικόνα του σώματός τους, ενώ τα αγόρια με το ύψος τους και το μέγεθος του πέους τους. O ρόλος του γονιού -του πατέρα προς το αγόρι και της μητέρας προς το κορίτσι- είναι να βοηθήσει τον έφηβο να νιώθει καλά με το σώμα του και να κατανοήσει ότι η καλή σεξουαλική ζωή δεν εξαρτάται από οποιαδήποτε μεγέθη. Όσον αφορά την αγωνία του γιου σχετικά με το πέος του, ο πατέρας του –ή, αν δεν υπάρχει, ένας άλλος ενήλικος άνδρας που το παιδί γνωρίζει καλά και εμπιστεύεται- θα πρέπει να του εξηγήσει ότι και ο ίδιος είχε ανάλογες αγωνίες και φόβους στην εφηβεία του. Σκόπιμο είναι να του τονίσει ότι κι ο ίδιος, που είναι ένας φυσιολογικός μέσος άνδρας, μπόρεσε να αντεπεξέλθει σε όλους τους τομείς της ζωής του, να οικοδομήσει στέρεες σχέσεις και να απολαύσει το σεξ. Αν το παιδί θέλει να συμβουλευτεί και ένα γιατρό -χωρίς όμως αυτή η ανάγκη να του γίνεται εμμονή-, συμφωνήστε, καθώς, αν ακούσει όλα τα παραπάνω και από το στόμα ενός ειδικού, θα νιώσει ακόμα πιο σίγουρο.
10. Υποψιάζομαι ότι το παιδί μου έχει τάση προς την ομοφυλοφιλία. Πώς να αντιδράσω;
Τα παιδιά -από την παιδική ηλικία και στην εφηβεία ακόμα περισσότερο- έχουν ομοφυλοφιλικά όνειρα, φαντασιώσεις και μάλιστα πειραματίζονται ομοφυλοφιλικά, αλλά τις περισσότερες φορές δεν πρόκειται για κάτι μόνιμο. Αν όμως υπάρχει μια επιμονή σε αυτό και το παιδί έχει πράγματι ομοφυλοφιλική κατεύθυνση, είναι σκόπιμο οι γονείς να πάρετε τη γνώμη ενός ειδικού, όχι για να του αλλάξετε «μυαλά», αλλά για να δείτε πώς θα το χειριστείτε εσείς, ώστε να το στηρίξετε και να μην καταστρέψετε την αυτοπεποίθησή του και τη σχέση σας μαζί του. Μάλιστα, τα παιδιά αυτά είναι συχνά πιθανό να είναι «κλειστά», αντικοινωνικά, να εμφανίζουν άγχος ή κατάθλιψη. Μπορεί να είναι σοκαριστικό για ένα γονιό, αλλά χρειάζεται να συνειδητοποιήσει ότι αν ένα παιδί στην εφηβεία του έχει ομοφυλοφιλική κατεύθυνση (κάτι περισσότερο από ένα μόνο πειραματισμό), μάλλον αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει, γι’ αυτό και είναι ανάγκη να το δεχτεί. Το να τιμωρήσετε το παιδί σας ή να το πιέσετε με οποιονδήποτε τρόπο δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα. Το μόνο που θα καταφέρετε θα είναι να χαλάσετε τη σχέση σας μαζί του και πιθανώς να βοηθήσετε στο να γίνει ένας ομοφυλόφιλος ενήλικος με ακραίες συμπεριφορές.
11. Η έφηβη κόρη μου έμεινε έγκυος. Τι να κάνω;
Η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και το πώς θα αντιμετωπιστεί είναι ένα ζήτημα που πρέπει να συζητήσετε εκτενώς με το παιδί σας, με έναν ψυχολόγο και φυσικά με το γυναικολόγο. Αν επιλεγεί η «λύση» της άμβλωσης -που είναι και η συχνότερη-, μπορεί να δημιουργηθούν ψυχολογικά προβλήματα στο κορίτσι, που νιώθει ότι απέτυχε, δυσκολεύεται να συνεχίσει τη σχέση της με το αγόρι της και θεωρεί ότι διαφέρει και έτσι απομακρύνεται από τις φίλες της. Τα συναισθήματα μπορεί να είναι παρόμοια και για το αγόρι, αν εμπλακεί στη διαδικασία. Αν αποφασιστεί να κρατήσουν το παιδί, θα πρέπει οι γονείς -παππούδες και γιαγιάδες πλέον- να αναλάβουν πολλές ευθύνες, γιατί δεν γίνεται οι έφηβοι να πάρουν το ρόλο των γονιών τόσο εύκολα. Θα πρέπει, δηλαδή, να κρατηθεί η ισορροπία τόσο για τις ανάγκες του μωρού όσο και των έφηβων γονιών, που έχουν όνειρα και ένα μέλλον να σχεδιάσουν.
vita.gr
